Πόσο πιο φτωχή;

'Οταν σκέφτομαι τον Αγγελόπουλο, δύο πράγματα μου έρχονται στο μυαλό. 'Ενας ανόητος καυγάς σε ενα ταβερνάκι στα Εξάρχεια με μια παρέα όπου ακούστηκε η γνώμη που υποστήριζε τις ταινίες του και μια άλλη γνώμη που τά βαζε μαζί του. "Αμάν, με το ελιτίστικο του στυλ και τα βραβεία στο εξωτερικό, καλύτερα να βγουν πολλοί μικροί σκηνοθέτες μιλώντας διαφορετικές γλώσσες παρά ένας τόσο διάσημος και απόμακρος". Αυτή η γνώμη ήταν η δική μου. Λίγα χρόνια αργότερα, σέ ενα σαλόνι ενός σπιτιού στην Ισπανία, μετα το φαγητό, ένα κανάλι δορυφορικό πρόβαλε το Βλέμμα του Οδυσσέα. Κάθησα να το δω από περιέργεια και με μια κάποια νοσταλγία. Και καθώς μάκραιναν τα πλάνα, καθώς ταξίδευε η μουσική, καθώς ξέφευγε ο ρυθμός... κατάλαβα. Κατάλαβα τι ήθελε να πει. Κατάλαβα γιατί το έλεγε έτσι. Κατάλαβα, ότι είχε έρθει ο καιρός μου να καταλάβω και να δώσω μια ευκαιρία. Όχι σε εκείνον φυσικά, ούτε και στις ταινίες του. Αλλά σε εμένα. Κατάλαβα ότι ήταν καιρός πια να δώσω μια ευκαιρία στον εαυτό μου να συναντηθώ με τον ρυθμό του που τόσο εξόργιζε τους συμπατριώτες μου. Να καταλάβω τα αργόσυρτα πλάνα του για τα οποία τόσα σχόλια είχα ακούσει. Να δω κι εγώ γιατί γνωστοί μου Ισπανοί -που ουδεμία σχέση είχαν με την Ελλάδα- έκαναν δώρο ο ένας στον αλλον dvd με ταινίες του Αγγελόπουλου. Κι άρχισα να βλέπω τις ταινίες του που μέχρι τότε σνόμπαρα και έμαθα να αγαπώ τον ρυθμό του και να περιμένω. Κάποιες μου άρεσαν περισσότερο από άλλες. Κάποιες με άγγιξαν βαθιά και ένιωσα μια ζέστη στην καρδιά μου εκεί στην ξενιτιά.



Ο Αγγελόπουλος πέθανε ξαφνικά, το βράδυ μιας Τρίτης, χτυπημένος από μηχανάκι ειδικού φρουρού στην Δραπετσώνα, την ώρα που η κρατική τηλεόραση πρόβαλε την πρώτη ταινία του Γιώργου Λάνθιμου. Τα κανάλια άρχισαν την κάλυψη, στενή όσο τους το επέτρεπε η σοβαρότητα του θέματος και υπερβολική όσο το χρωστούσαν στον εαυτό τους. Μίλησαν όπως πάντα με λέξεις κλισέ "χαμός", "παρακαταθήκη", "παγκόσμια συγκίνηση". Κάποια έκαναν πως κατάλαβαν. Αν η γαλλική κρατική τηλεόραση είχε διακόψει το πρόγραμμα της για να μεταδώσει την είδηση, θα πρέπει να ήταν κάτι πολύ σημαντικό για όλους. Ανάλογα έπρεπε κι εμείς να το χειριστούμε. Ανθρωποι που δεν είχαν δει ποτέ τις ταινίες του, άνθρωποι που είχαν γελάσει με τα ανέκδοτα για τον ρυθμό του, τώρα έλεγαν βαρύγδουπες προτάσεις ψιλιασμένοι για κάτι που οι ίδιοι δεν καταλάβαιναν. Για να δεχόταν ο Καϊτέλ και ο Νταφοε να παίξουν στις δύσκολες ταινίες του, για να μπορεί να έχει όποιον συνεργάτη θέλει και να τον καλοδέχονται στα διεθνή φεστιβάλ, κάτι θα είχαν οι ταινίες του. Να δείξουμε σεβασμό στον μεγάλο έλληνα σκηνοθέτη κι ας μην πολυκαταλαβαίνουμε τον λόγο.

Η Ελλάδα δεν πενθεί για τον θάνατο του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Πενθεί για τον εαυτό της. Πενθεί που δεν κατάλαβε ποτέ γιατί ο άνθρωπος αυτός είχε τόσο μεγάλη φήμη στο εξωτερικό. Πενθεί γιατί στις δύσκολες αυτές στιγμές που ζούμε σαν χώρα, στην κρίση και την αμφισβήτηση, αν κάποιον έλληνα εκτιμούσαν οι ξένοι, καλό θα είναι να δείξουμε οτι τον εκτιμούμε κι εμείς κι ας μην τον έχουμε ακόμα ανακαλύψει. Πενθεί για την απουσία όχι εκείνου αλλά την δική της. Γιατί όλο και πιο συχνά ακούει τελευταία ότι έζησε με πιο πολλά από όσα μπορούσε και γιατί η κρίση έχει χτυπήσει και το λαιφσταιλ και τώρα πλέον η μόδα είναι να κάνεις τον φτωχό! Πενθεί γιατί απαξιούσε τόσα χρόνια να δεί τις "δυσκολες" ταινίες του Αγγελόπουλου, γιατί η Ελλάδα που θα έβλεπε εκεί ήταν φτωχή και πάντα σε κρίση, γιατί θα έπρεπε να γνωρίζει ιστορία για να παρακολουθήσει μια σεκανς του και που καιρός για τέτοια τώρα, αφού υπάρχουν δουλειές και άλλοι τρόποι διασκέδασης...


Ο Αγγελόπουλος είναι ένας καθρέφτης μιας Ελλάδας που μέχρι τώρα αρνιόταν να κοιτάξει τον εαυτό της κατάματα. Και τώρα την αναγκάζουν οι ξένοι να το κάνει. Οι ίδιοι ξένοι που βράβευαν αυτόν τον παράξενο, βαρύ άνθρωπο, τον μεγάλο κινηματογραφιστή, που κατάφερε να γίνει γνωστός και αποδεκτός παγκοσμίως παραμένοντας στην Ελλάδα και μιλώντας -πάντα- για την Ελλάδα.
Γιατί έγινε αυτό; Μήπως γιατί το πιο προσωπικό είναι και οικουμενικό;

Καλό Ταξίδι